Da redação

Plioftiĝas la kazoj de zik-viruso en Latin-Ameriko kaj Karibio

El la Redakcio

Februaro 10, 2016 | Merkrede | 13h51m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Laŭ la Tut-Amerika San-Organizo (TASO), preskaŭ la tuta Latin-Ameriko kaj Karibio jam konfirmis kazojn de zik-viruso, kiu fariĝis epidemio kun internaciskala dimensio. Pro la epidemio en tiu regiono, “la absoluta  prioritato estas lukti kontraŭ tiu vektoro. Tio inkluzivas bone instruitajn kuracistojn, bone trejnitajn flegistojn kaj grupojn kapablajn identigi la lokojn, kie ĉeestas la moskito, kaj agi por ĝia ekstermo”, asertis la ĉefo de la departemento pri transdoneblaj malsanoj de TASO, Sylvain Aldighieri, al la notic-agentejo AFP (Agence France-Presse).

Antaŭmalhelpi la eloviĝon de la moskito, kiu transigas la malsanon, nome Aedes aegypti, estas la plej efika procedo por malhelpi ĝian multobliĝon. Tial, rezervu minimume 15 minutojn por inspekti vian domon kaj forigi ujojn, kiuj povus akumuli akvon. Krom zorgi, ke akvujoj restu tute kovritaj, necesas atente inspekti ne tiom evidentajn kreskejojn, kiel akvodefluilojn, eksterajn drenladojn, porbestajn ujojn, drenplatojn de klimatiziloj kaj fridujoj, krom necesejaj vazoj uzataj malofte aŭ ne plu.

Josi Pettengill/ Secom-MT
  

Pluvo plus altaj temperaturoj estas kombino, kiu favoras la plimultiĝon de Aedes aegypti. Necesas kontroli, ĉu pneŭoj restas senakvaj kaj en kovritaj lokoj, ĉu boteloj kaj siteloj restas malplenaj kaj kun siaj aperturoj turnitaj malsupren. La ovoj de la moskito povas pluvivi gluitaj al internaj kaj eksteraj supraĵoj de ujoj, eĉ ne ricevante akvon dum ĝis unu jaro. Se dum tiu periodo la ovoj kontaktos akvon, pludaŭros la multobliga ciklo kaj rezulte la infektado. Tial necesas lavi ujojn per akvo kaj sapo. Ne gravas, ĉu oni loĝas ĉe domo aŭ apartamento, ĉar la moskito Aedes aegypti povas trovi ujon kun nefluanta akvo por eligi siajn ovojn kaj reprodukti sin.

LERNU LA DIFERENCOJN INTER LA VIRUSOJ DE ZIKO, DENGO KAJ ĈIKUNGUNJO

La moskito Aedes aegypti ankaŭ transigas la virusojn de dengo kaj ĉikungunjo. Ĉar la simptomaro de la tri malsanoj ofte similas, lernu nun la simptomojn de ĉiu el ili:

Laŭ la Monda San-Organizo (MSO), unu el kvar homoj kontaĝitaj de zik-viruso per la  kulo montros la koncernajn simptomojn. La signoj kaj simptomoj povas daŭri de du ĝis sep tagojn. Nuntempe oni tre zorgas pri infektitaj gravedulinoj, ĉar la enesto de tiu viruso estas asociita al kazoj de mikrocefalio ĉe novnaskitoj. Por tiu klientaro necesas duobligi atenton kaj flegadon.

Same kiel rilate dengon kaj ĉikungunjon, ne konsilindas uzi acetilsalikatan acidon kaj kontraŭinflamajn drogojn ĉe kazoj de zik-viruso, pro la alta risko de sangelverŝaj komplikoj. Ankoraŭ ne ekzistas sanigilo nek vakcino kontraŭ tiu malsano, troveblas nur kuraciloj por la simptomaro. Tial, ni plenumu nian taskon por malhelpi la dissemon de ziko!

Esperantigita de Francisco Wechsler
Revizio de Maria Aparecida da Silva

Esperanto

"Meditadoj por niaj ANIMOJ"

El la Redakcio

Oktobro 26, 2015 | Lunde | 16h19m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Persona arkivo
Stanislao Smigielski

En nia Esperantujo ek de pli ol cent jaroj aperadas diversaj libroj kreitaj de diversaj geaŭtoroj kaj ili estas aĉetataj kaj legataj de geesperantistoj el diversaj landoj de nia komuna Terglobo. Ne ĉiuj E-samideanoj volas legi ĉiujn librojn sed de tempo al tempo aperas iu libro, kiun oni ŝajnas — estas dediĉita al ĉiuj gecivitanoj de Esperantujo. Miaopinie tia libro, aperinta en la jaro 2011 en la lingvo Esperanto en Brazilo kaj vendita jam en la kvanto de 4 cent mil da ekzempleroj, estas dediĉata al ĉiuj gesamideanoj de Esperantujo.

Oni temas pri la libro de la brazilano Paiva Netto kaj titolita: “Meditadoj el la Animo”. La aŭtoro — José de Paiva Netto estas verkisto, ĵurnalisto, radioprelegisto, komponisto kaj poeto, naskiĝinta la 2-an de marto 1941 en Rio de Janeiro, en Brazilo. Li estas la estro de Legio de Bona Volo ekde 1979. Li kreis kaj efektivigis la projektojn de Pedagogio de Amo kaj Pedagogio de Ekumena Civitano. En oktobro 1989, Paiva Netto inaŭguris en la ĉefurbo de Brazilo la Templon de Bona Volo kaj en la jaro 1994 la Mondan Parlamenton de la Ekumena Frateco. Li estas konata parolisto de la brazilaj Radio kaj TV pri Ekumenismo kaj eldonisto de la publikaĵoj JESUO ALVENAS! kaj BONA VOLO. Paiva Netto estas la aŭtoro de multaj furoraj libroj inter kiuj videblas ankaŭ la libro — Meditadoj el la Animo.

LEGU ALIAJN RECENZOJN
- Adrienne Pásztor (Hungario)
- Alicja Lewanderska-Quednau (Germanio)
- Bob Felby (Aŭstralio)
- José Roberto Alves de Albuquerque (Brazilo)
- Julia Sigmond (Rumanio)
- Georgi Mihalkov (Bulgario)
- Lilia Nikolova (Bulgario)
- Magdaléna Feifičová (Slovakio)
- Raita Pyhälä (Finnlando)
- Raymond Brisebois (Kanado)
- Mihai Trifoi (Rumanio)
- Margarita Savova (Bulgario)
- Jorma Ahomäki (Finnlando)

“Meditadoj el la Animo” enhavas la pripensadojn de la aŭtoro interligitaj kun la pensoj de la grandaj, famkonataj scienciistoj kaj pensuloj el la historio de la mondo kaj kun la konataj eldiroj kaj pensoj de Jesuo Kristo. Inter la granduloj, kies eldiroj estas cititaj, videblas inter aliaj tiaj famaj nomoj kiel: Lincoln, Einstein, Aristotelo, Bill Clinton, Émile Zola, Diogeno, Gandhi, Horacio, Joĥano Paŭlo II, Benedikto XVI-a, L.L.Zamenhof, L. Napoleono, Mahometo, Max Planck, Napoleono Bonaparte, Platono, Plutarko, Roosvelt, Schopenhaŭer, Sokrato, Stalin, Truman, Winston Churchill. Fama estas ĉi penso, ke malgranda scio forigas de Dio kaj granda scio pliproksimigas al Dio. En la “Meditadoj el la Animo”, de Paiva Netto, estas montrita ĉi alproksimigado de granda scio de mondaj geeminentuloj al la Meditadoj de Jesuo Kristo — do al la Voĉo de Dio. Ĉi libro helpas al la legantoj evoluigi siajn personecojn pliprofundigante ilin je la meditadoj de la aŭtoro kaj de la potenculoj de la meditado de la historio kaj de la nuntempo de nia mondo.

“Meditadoj el la Animo” alportas al ni rimedojn por reakiri la konscion pri nia interna mio. Ĉiu el ili montras vojon por reala transformiĝo. Ili estas riĉaj instruoj, kiuj instigas nin serĉadi Veron interne de ni. Ili impresas precipe pro tio, ke ili estas la fruktoj de improvizitaj paroladoj, faritaj dum jardekoj de Paiva Netto, per radio kaj TV.

Ĉi verkon oni valoras tralegi kaj reveni al ĝia enhavo por helpado al sin mem ekkompreni nian propran spiritan naturon kaj percepti nian rolon en ĉi tiu nia mondo, kiun ni deziras pli bonan kaj pli solidaran por ĉiuj homoj.

======================================================

Paiva Netto, Meditadoj el la Animo, Eldonejo Elevação, Rua Doraci, 90
Bom Retiro, São Paulo/SP — Brasil (Brazilo), 1-a eldono en Esperanto en la jaro 2011.  

Esperanto

Infanoj parolas pri la graveco de akvo

El la Redakcio

Marto 20, 2015 | Vendrede | 11h22m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Ili lernas en frua aĝo kaj jam volas kunhavi ĉi tiun konon kun vi: Ni invitis la infanojn por instrui al ni kiel zorgi pri akvo. Konu la opiniojn de infanoj, kiuj reprezentas la esperon pri pli bona estonteco, kaj ankaŭ vi konigu tiun bonan ekzemplon al aliiuloj!

SPEKTU LA FILMETON

 


"Akvo estas Vivo, sen ĝi ia ajn vivoformo fariĝas neebla. Malpurigi ĝin estas krimo kontraŭ la Homaro".
Paiva Netto

 

 

Esperanto

Paiva Netto: "Meditadoj el la Animo"

El la Redakcio

Marto 09, 2015 | Lunde | 14h19m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Persona arkivo
La pedagogo Jorma Ahomäki

La unua eldono de la libro aperis en la jaro 2003 portugale kaj oni vendis ĝin ĝis nun 400 000 ekzempleroj. La esperantlingvan version oni publikigis en la jaro 2011. La ekstera aspekto forte karesas la okulojn de legantoj. Multaj artverkoj ornamas ĝiajn paĝojn tre bele. Por mi tamen la plej valora signifo en la libro estas ĝia teksto, la vorta enhavo. Ofte mi aŭdis la esprimon ekumenismo. Nur nun en la verko de Paiva Netto mi ricevis tre klaran kaj kompreneblan bildon pri ĝia signifo. Antaŭe mi rigardis la menciitan koncepton el mallarĝa kaj limigita vidpunkto.

Meditadoj el la Animo kunportis lumradiojn en mian cerban maŝinaron tiel, ke mi trankviliĝis kaj kapablis akcepti valorajn instruojn por mia vivitinero. Tutmonde konataj ĉiĉeronoj portis torĉon antaŭ mi kaj estis tre facile pilgrimi kun ili. Espereble mi sukcesos ion esencan koncerne la menciitan libron transdoni kaj peri al la legantoj de tiuj ĉi linioj.

LEGU ALIAJN RECENZOJN
Adrienne Pásztor (Hungario)
Alicja Lewanderska-Quednau (Germanio)
Bob Felby (Aŭstralio)
José Roberto Alves de Albuquerque (Brazilo)
- Julia Sigmond (Rumanio)
Georgi Mihalkov (Bulgario)
Lilia Nikolova (Bulgario)
Magdaléna Feifičová (Slovakio)
Raita Pyhälä (Finnlando)
Raymond Brisebois (Kanado)
Mihai Trifoi (Rumanio)
Margarita Savova (Bulgario)​


Komence gvidadon en la libro prenis "Jesuo, la Ekumena Kristo, la Dia Ŝtatestro", kiu tute simple diris: "Vi amu unu la alian kiel Mi amas vin." Paiva Netto akcentas, “ke Paco, la vera Paco, naskiĝas unue el la pura koro de homo. Kaj nur Jesuo povas purigi la koron de la Homaro je ĉia malamo, ĉar Jesuo estas la Sinjoro de Paco.” La aŭtoro daŭrigas kaj prezentas tutan faskon de tutmonde konataj pensuloj. Tre alloge ruliĝas la rakontado de Paiva Netto.

Indas mencii kelkajn gravajn nomojn. Abraham Lincoln (1809-1865) fariĝis la 16-a prezidento de Usono. Li skribis: “Kiam mi agas per Bono, mi sentas min bone; kiam mi agas malbone, mi sentas min malbone. Jen mia religio." Nu neniu povus nomi lin senreligiulo. “Vero estas en ni. Ĝi ne aperas el eksteraj aferoj, eĉ se ni tion kredas. Ekzistas ia interna centro, kie loĝas vero, en sia pleneco”, predikis Budho (556-486 a.K.).

Specialan stampon al la esprimado de Paiva Netto donas prezentitaj homoj, gravaj pensuloj el la pasintaj jarcentoj kaj el la hodiaŭo. Eblas mencii nur kelkajn nomojn, ekzemple Sokrato, Konfuceo, Johano Paŭlo la II-a, Muhammad, Sankta Aŭgusteno, Winston Churchill, Marteno Lutero, Francisko el Asizo, Gandhi kaj Lazaro Ludoviko Zamenhof. La longega nomlisto estas bunta kaj varia. Ĝuste tio inspiras kaj vokas por legi kun scivolema kaj varma koro, kiun profunda entuziasmo gvidas.

Brazilo estas lulilo de espero pri ia socio, en kiu malgraŭ ĉiaj ĉagrenoj, eblos vivi en Paco kun si mem kaj kun la proksimulo”. Profeto Muhammad instruis, ke “plej forta estas tiu, kiu scipovas regi sin mem en momento de kolero". “Preĝado estas nepre necesa por sekureco kaj feliĉo de homoj. (...) Ĉiu homo povas preĝi Patronian. Ĝi ne limiĝas al aparta kredo. Temas pri universala preĝo, laŭ la vasta Spirito de Karitato de la Ekumena Kristo, la Dia Ŝtatestro. Ĉiu homo, eĉ ateisto (kial ne?!) povas eldiri siajn parolojn libere." Tiel gvidas nin Paiva Netto, la ĉefo de la Legio de Bona Volo.

En la jaro 1989 starigitan Templon de Bona Volo vizitis ĝis nun en Brazilo pli ol 24 milionoj pilgrimantoj. Estas necese ankoraŭ substreki, ke vere indas legi kaj trastudi la verkon "Meditadoj el la Animo", kies lumiga fajro gvidas nin al la celo.

"Patro nia, kiu estas en la Ĉielo, sanktigata estu Via Nomo.
Venu al ni Via Regno, plenumiĝu Via Volo, tiel sur la Tero, kiel en la Ĉielo. Nian ĉiutagan panon donu al ni hodiaŭ. Pardonu niajn ŝuldojn, kiel ni ankaŭ pardonas al niaj ŝuldantoj. Kaj ne konduku nin en tenton, sed liberigu nin de la malbono, ĉar via estas la Regno, kaj la Povo kaj la Gloro, por eterne, Amen!"

Esperanto

La povo de sociaj medioj kaj la zorgo pri la ekspono

El la Redakcio

Majo 26, 2014 | Lunde | 10h28m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Pro la tutmondiĝo, la interreto stimulas la kontakton inter personoj el malsamaj mondopartoj. La zorgo pri la ekspono — kiel aperigi fotojn kaj lokojn, kie oni ĉeestas — devas esti konstanta. Ĉu vi distribuus surstrate, ekzemple, flugfoliojn kun viaj personaj informoj kaj fotoj via kaj de via familio? Imagu ke la interreto havas atingeblecon ne nur kvartalan, sed tutmondan. Ĉu ni pensas tion kion ni vere volas diskonigi? 

Bedaŭrinde estas multaj raportoj pri homoj viktimitaj de financaj trompoj, post diskonigo de personaj informoj, kio igas ilin kaptiloj por krimaj agoj. “Kion ni devas fari estas ŝanĝi nian konduton en interreto kaj forviŝi tiun ideon, ke la interreto estas senleĝa teritorio, ke la interreto estas la lando de anonimeco. (...) La leĝoj aplikeblaj ekster la interreto, tiuj ankaŭ validas en la interreto, kaj tio estas kion la homo bezonas havi en menso”, diris la psikologo kaj direktoro de Antaŭzorgo kaj Prizorgado de SaferNet Brazilo, Rodrigo Nejm, dum de la 7a Internacia Kongreso pri Edukado de Legio de Bona Volo (LBV) okazinta en 2009*1.

Inter la diversaj ekzemploj pritraktitaj en sia prelego, Rodrigo Nejm atentigis pri pedofilio, ciferecaj krimoj, enreta delogo, perinterreta ĉikanado, kaj aliaj troveblaj en publikaj spacoj kaj uzataj por malbonaj praktikoj laŭleĝe puneblaj. Tial, en la okazo li atentigis ankaŭ pri la graveco uzi la mondan reton de komputiloj por disvastigi utilajn informojn al la socio. “La personoj neniam povas certiĝi pri kiu estas aliflanke de la retmesaĝo, de babilejo. Personaj fotoj ne devas esti publikigataj surstrate, same kiel en la interreto, sendistinge. Pensi tre bone pri kia informo mi almetu en la interreton. Mi ne povas meti mian adreson, telefonon, familian baptonomon, ĉar tio ebligas al iu ajn personon en la mondo trovi mian adreson, ekzemple”, atentigis la preleganto.

Vivian R. Ferreira

Ankoraŭ pri sekureco en la interreto, ni reliefigas aliajn konsiletojn:
— Komunikiĝu kun edukiteco. Respekto preferendas en iu ajn spaco kaj al iu ajn persono, eĉ al tiuj kiujn ni ne konas;
— Evitu konservi pasvortojn kaj salutnomojn en la komputilo por ne faciligi ŝtelojn;
— Zorgu ĉe elŝuto de dosieroj: ili povas enteni virusojn, nedeziratajn materialojn aŭ esti nelicaj. Kontraŭvirusoj kaj filtriloj povas helpi al la protekto;
— Neniam akceptu ke retpaĝaro instalu programon en vian komputilon kaj elŝutu nenion pri kies origino vi ne estas tute certaj;— Serĉu provizantojn de retkonektoj kaj servojn kiuj disponigas rimedojn de sekureco, kiuj estas etikaj kaj respondecaj. 

RETE KOMUNIKI LA BONON 

Estas ankaŭ multaj homoj kiuj, per la sociaj medioj, stimulas la bonon kaj trovas novajn amikojn pretajn interŝanĝi profesiajn spertojn, solidarajn agojn, konojn favore al la disvolvo de iliaj komunumoj. Okaze de intervjuo al la programo Solidara Socio*2, de Bona Volo TV (Kanalo 20 ĉe SKY), d-rino Juliana Abrusio, brazila magistro kaj fakulo pri Elektronika Juro kaj Interreto, diris: “Ni ne devas havi ian pesimisman aŭ tragedian vidon pri interreto, eĉ spite ĝiajn riskojn. Ekde sia origino, ĝi portis al ni multajn bonfarojn por edukado kaj civitaneco, ne forgesante pri la alproksimiĝo de la personoj. Sekve, ĝi povas esti uzata por diversaj pozitivaj celoj. Sufiĉas ke niaj intencoj estu bonaj”.

Shutterstock

La sociaj retoj cetere fariĝis gravaj iloj por transdono de kono, kulturo kaj eĉ solidareco. Per ili, ni povas diskonigi pensojn, vortojn de paco kaj konsolo, multobligante valorojn kiuj bonfaras al la personoj. Bona sekvinda ekzemplo estas tiu de la junulino Luana Santos, kiu en la Portalo Bona Volo komentis pri sia teniĝo en la interreto: “Kutime mi uzas mian profilon ĉe Fejsbuko ĉirkaŭ kvar foje dum la tago. Mi ĉiam strebas aperigi retmesaĝojn kun frazoj de paco kaj meditado, eldirojn kiuj levas la memestimon kaj bonhumoron, krom indiki eventojn kiuj antaŭenigas la kulturon. Mi ankaŭ aperigas fotojn de bonegajn lokojn, kiujn mi vizitis, kiel indikon por promeno”. 

En sia libro Saĝeco de Vivo, la verkisto kaj edukanto Paiva Netto reliefigas: "Teknologio superas barojn. Sed estas esence ke Solidareco antaŭe disvolviĝu cele lumigi ĝiajn vojojn”. 

_________________________
*1 Inter la tagoj 29a kaj 30a de junio kaj la 1a de julio 2009, okazis en San-Paŭlo (Brazilo) la 7a Internacia Kongreso pri Edukado, de LBV. La evento akceptis edukistojn, fakulojn pri edukado, ŝtatestrojn kaj civitanaron, kiuj debatis la temon “Eduki: ia rigardo trans la intelekto”, kontribuante per ideoj kaj bonaj agoj pri kiel starigi bonkvalitan edukadon. 
* 2 La programon Solidara Socio elsendas Bona Volo TV (kanalo 20 ĉe SKY) de lundo ĝis vendredo, je 3h30, 18h30 kaj 22h30, kaj dimanĉe je 7h30 kaj 22h, (laŭ brazila horzono). Vi povas rete akompani ĉe la Portalo Bona Volo www.bonavolo.com. 

Esperantigita de Joseo Tenorjo
Revizio de Maria Aparecida da Silva 

 

Esperanto

Estu vi la plus-faktoro por estonteco pli sana kaj daŭripova

El la Redakcio

Aprilo 24, 2015 | Vendrede | 10h31m | Ĝisdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Ankoraŭ estas tempo por ke ni ŝanĝu niajn sintenojn kaj garantiu estontecon pli sanan kaj daŭripovan por ni kaj por estontaj generacioj. Ni konservu la akvon! Inspiru viajn geamikojn, kunhavigante ĉi tiun filmeton per sociaj retejoj. Ni tostu al nia ĉiutaga akvo!

SPEKTU VI LA VIDEON:
 

 

Esperanto